Współczesna medycyna sportowa obecnie jest rozumiana szerzej, jako medycyna aktywności ruchowej. Zajmuje się nie tylko sportowcem wyczynowym, ale także każdym aktywnym fizycznie, od wczesnego dzieciństwa do późnej starości człowiekiem, zarówno w zdrowiu jak i chorobie. Najważniejszym, podstawowym celem tak rozumianej medycyny sportowej jest przede wszystkim profilaktyka. W praktyce działalność profilaktyczna przejawia się we wstępnych badaniach lekarskich, które orzec mają o zdolności badanego do podjęcia aktywności ruchowej oraz systematycznej kontroli jej wpływu na stan jego zdrowia.
ZAPRASZAMY DO NASZEJ PORADNI MEDYCYNY SPORTOWEJ - ZAPEWNIAMY KOMPLEKSOWĄ OPIEKĘ
Jedną z form aktywności ruchowej jest sport wyczynowy, którego celem jest osiąganie możliwe najlepszych wyników przez maksymalny rozwój uzdolnień ruchowych poszczególnych zawodników. O sukcesach sportowych z punktu widzenia fizjologii decydują dwa podstawowe czynniki, takie jak „potencjał biologiczny” zawodnika, który określa możliwości rozwojowe sportowca oraz racjonalny, oparty na podstawach fizjologicznych proces rozwoju cech motorycznych do specyficznego wysiłku sportowego. Należy pamiętać, że podstawą rozwoju sportowego w praktycznie każdej dyscyplinie sportowej jest wydolność fizyczna wynikająca ze stanu zdrowia. Obecnie w sporcie wyczynowym ma miejsce zbyt wczesne rozpoczynanie specjalizacji i niewłaściwe dostosowanie charakteru i wielkości obciążeń fizycznych do wieku rozwojowego dzieci i młodzieży, co prowadzi do przeciążeń całego organizmu, w szczególności narządu ruchu ćwiczących i stanowi zagrożenie dla ich zdrowia. Podobnie w wieku dorosłym, nieracjonalne obciążenia treningowe i startowe, nieliczenie się z możliwościami organizmu oraz wspomaganie zabronionymi środkami prowadzą nieuchronnie do patologii. Wszystko to wręcz wymusza kontrolę lekarską, tak aby jej zapobiegać lub wcześniej sygnalizować jej wystąpienie zanim dojdzie do pełnej manifestacji schorzenia.
Obowiązujące akty prawne oraz rodzaje i procedury badań lekarskich w medycynie sportowej
Badania lekarskie w zakresie medycyny sportowej reguluje obecnie Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia (Dz.U.11.88.500 → z dnia 28 kwietnia 2011 r.), które wydane jest na podstawie art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Poza tym istotne w działalności orzeczniczej jest jeszcze Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie zakresu i sposobu realizowania opieki medycznej nad zawodnikami zakwalifikowanymi do kadry narodowej w sportach olimpijskich i paraolimpijskich.
Pierwsze z rozporządzeń, co jest najistotniejsze, zarządza w § 1, że: Orzeczenie lekarskie o zdolności do uprawiania danego sportu wydaje się po przeprowadzeniu:
- wstępnych badań lekarskich dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia, ubiegających się o wydanie tego orzeczenia;
- okresowych badań lekarskich dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia, uprawiających dany sport oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia;
- kontrolnych badań lekarskich dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia, uprawiających dany sport oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia, którzy podczas uprawiania danego sportu doznali urazów, w tym urazu głowy, zmian przeciążeniowych, utraty przytomności, porażki przez nokaut lub, gdy przebyta inna choroba uniemożliwia uczestniczenie w zajęciach sportowych lub zawodach sportowych.
W większości dyscyplin sportowych wstępne badania lekarskie obejmują pomiary antropometryczne, ogólne badanie lekarskie, badanie ortopedyczne, próbę wysiłkową, przegląd stomatologiczny, badanie elektrokardiograficzne, badanie ogólne moczu z oceną mikroskopową osadu, odczyn opadania krwinek czerwonych, morfologię krwi obwodowej z wzorem odsetkowym, konsultację laryngologiczną, konsultację okulistyczną.
Okresowe badania lekarskie obejmują badania przeprowadzane:
- Co 6 miesięcy (ogólne badanie lekarskie, badanie ortopedyczne oraz pomiary antropometryczne.
- Co roku – test wysiłkowy, przegląd stomatologiczny, badanie elektrokardiograficzne, badanie ogólne moczu z oceną mikroskopową osadu, odczyn opadania krwinek czerwonych oraz morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym.
- Co dwa lata – konsultacja laryngologiczna i konsultacja okulistyczna.
W przypadku osób uprawiających boks, kick-boxing, dalekowschodnie sporty i sztuki walki dodatkowo przeprowadza się, przed dopuszczeniem do udziału w treningach i zajęciach specjalistycznych oraz powtarza co dwa lata, konsultację neurologiczną i badanie elektroencefalograficzne. Z kolei przed dopuszczeniem do udziału w treningach i zajęciach specjalistycznych osób uprawiających płetwonurkowanie oraz sporty motorowe wykonuje się dodatkowo oznaczenie stężenia glukozy w surowicy krwi i powtarza co roku.
Dodatkowo wykonanie badania spirometrycznego przed dopuszczeniem do udziału w treningach i zajęciach specjalistycznych i jego coroczne powtarzanie jest wymagane w płetwonurkowaniu. Natomiast w judo i zapasach przed dopuszczeniem do udziału w treningach i zajęciach specjalistycznych należy przeprowadzić radiologiczne badanie odcinka szyjnego kręgosłupa i powtarzać co dwa lata. Podobną procedurę, przed dopuszczeniem do udziału w treningach i zajęciach specjalistycznych oraz powtarzaną co dwa lata, ale dotyczącą badania radiologicznego odcinka lędźwiowego kręgosłupa wykonuje się u osób uprawiających podnoszenie ciężarów. Ponadto lekarz przeprowadzający badanie może dodatkowo zlecić we wszystkich dyscyplinach sportowych wykonanie innych badań lub konsultacji, których potrzeba wykonania wynika z oceny stanu zdrowia badanego, w tym badania serologicznego w celu wykluczenia zakażenia wirusami zapalenia wątroby typu B i C oraz nabytego niedoboru odporności, przez oznaczenie obecności antygenu HBs, przeciwciał HCV i przeciwciał HIV.
Kontrolne badania lekarskie, obejmujące badania ogólne, specjalistyczne i diagnostyczne, w zależności od stanu zdrowia zawodnika, wykonuje się u zawodników, którzy podczas uprawiania określonych dyscyplin sportu doznali urazów, w tym urazów głowy, zmian przeciążeniowych, utraty przytomności lub porażki przez nokaut.
Omówione powyższe rozporządzenia Ministra Zdrowia są z merytorycznego punktu widzenia najważniejsze, ponieważ regulują procedurę badań lekarskich dzieci i młodzieży oraz zawodników do lat 23.
Badania orzecznicze w zakresie medycyny sportowej są tylko wstępem do uprawiania sportu, które decydują o wykluczeniu ewentualnych przeciwwskazań oraz w istotnym stopniu o właściwej kwalifikacji i zapobiegają przedwczesnemu zakończeniu kariery sportowej. Natomiast dla monitorowania rozwoju sportowego, poziomu wytrenowania i oceny optymalnego przygotowania zdolności wysiłkowych w wybranym sporcie wdrażane są kompleksowe metody oparte na najnowszych osiągnięciach medycyny oraz metodach biochemicznych i fizjologicznych oraz poszczególnych nauk o sporcie.
Dla osiągnięcia mistrzostwa sportowego do istotnych zadań medycyny sportowej w procesie opieki nad zawodnikami należy między innymi odżywianie w sporcie (prawidłowe żywienie, właściwe odżywki). Zapewniamy Państwu wsparcie Poradni Dietetycznej oraz stałego monitoringu składu ciała w Pracowni Densytometrycznej.
KADRA LEKARSKA:
W poradni przyjmuje doświadczony lekarz specjalista
- dr n. med. Beata Ziemska. Specjalizacje: Choroby wewnętrzne st. I (1996-03-07, Wydział Zdrowia Poznań), Medycyna pracy st. II (1999-04-16, CMKP w Warszawie). Certyfikat Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej.
DANE KONTAKTOWE:
Poradnia Medycyny Pracy
REGIONALNE CENTRUM ZDROWIA
ul. Na Kępie 3, 64-360 Zbąszyń
REJESTRACJA POD OGÓLNYM NUMEREM:
Tel. (68) 38 67 777,
e-mail: przychodnia@rcz-zbaszyn.pl
