Serce jest centralnym narządem układu krwionośnego człowieka, położonym w klatce piersiowej, w śródpiersiu środkowym, wewnątrz worka osierdziowego. Według statystyk, rokrocznie coraz więcej osób zapada na choroby serca. Z tego powodu tak ważne są metody obrazujące zdrowie i kondycję tego narządu.
Nieinwazyjne metody diagnostyczne serca dostępne w Regionalnym Centrum Zdrowia
Współczesna kardiologia posiada bardzo szerokie zaplecze metod diagnostycznych układu krwionośnego. Do oferowanych na terenie naszej przychodni należą:
- osłuchiwanie serca,
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
- badanie elektrokardiografem, czyli EKG,
- EKG metodą Holtera,
- próba wysiłkowa,
- ultrasonograficzne badanie serca, czyli ECHO,
- RTG klatki piersiowej.
Osłuchiwanie serca oraz pomiar ciśnienia tętniczego krwi
Osłuchiwanie serca jest jedną z najstarszych metod diagnostycznych. Stanowi element badania przedmiotowego pacjenta i polega na osłuchiwaniu przez słuchawkę stetoskopu poszczególnych struktur oraz zjawisk zachodzących w sercu. Badanie ciśnienia tętniczego krwi przeprowadza się w celu kontroli oraz diagnozowania nadciśnienia tętniczego lub innych chorób serca związanych z zaburzeniami wartości ciśnienia. Pomiaru dokonuje się na ramieniu, w pozycji siedzącej bądź leżącej, za pomocą sfigmomanometru oraz przyrządu do osłuchiwania. Nowoczesne aparaty do mierzenia ciśnienia są w pełni zautomatyzowane. Badanie powinno przeprowadzać się po przynajmniej pięciominutowym spoczynku.
Różne formy elektrokardiografii
Badanie EKG polega na zarejestrowaniu czynności elektrycznej serca. Przez serce każdego człowieka, aby mogło kurczyć się ono w określonym rytmie, przy każdym uderzeniu przepływa pewien minimalny prąd. Prąd ten jest mierzony przez umieszczone w czasie badania na kończynach i na klatce piersiowej leżącego na wznak pacjenta elektrody i rejestrowany przez aparat do EKG na specjalnym papierze. Za pomocą EKG można ocenić zaburzenia rytmu serca, przerost mięśnia sercowego, obszary jego niedokrwienia, a nawet niektóre zaburzenia metaboliczne.
Próba wysiłkowa z podłączonym elektrokardiografem obrazuje zależność zapisu EKG od zwiększającego się wysiłku. Zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen zwiększa się bowiem wraz z wysiłkiem. W warunkach prawidłowych zwiększa się wtedy przepływ krwi przez tętnice wieńcowe. U osób chorych w elektrokardiogramie pojawiają się jednak cechy niedokrwienia. Badanie zawsze należy przerwać, kiedy chory zaczyna zgłaszać niepokojące dolegliwości, takie jak ból w klatce piersiowej czy duszność.
Badanie EKG metodą Holtera opiera się na zasadzie klasycznego badania, lecz zapis trwa, w zależności od potrzeby, całą dobę lub dłużej. Zestaw do badania składa się z elektrod przymocowanych do klatki piersiowej oraz niewielkiego urządzenia rejestrującego o zasilaniu bateryjnym. W czasie niepokojących objawów pacjent używa przycisku, który zaznacza zaistniałą sytuację. Taka procedura ułatwia pracę lekarzowi opisującemu badanie.
Badanie promieniami RTG
RTG klatki piersiowej służy do oceny układu oddechowego, kostno-stawowego oraz sercowo-naczyniowego. Przy ocenie serca wykonuje się projekcję przednio-boczną z zastosowaniem kontrastu, którym najczęściej bywa papka barytowa. Na zdjęciu uwidacznia się sylwetka serca oraz okolicznych naczyń. Można wykryć ewentualne zwapnienia aorty oraz patologiczne zmiany wielkości struktur serca. Dzięki rentgenogramowi można również ocenić, czy w worku osierdziowym nie występuje płyn, co mogłoby świadczyć o stanie zapalnym bądź niewydolności.
Metody ultrasonograficzne
Echokardiografia, potocznie zwana ECHO, jest obrazową metodą badania serca oraz naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków. Na ekranie monitora pojawia się obraz, który powstaje w wyniku odbicia fali ultradźwiękowej wysyłanej z głowicy aparatu. Badanie to pozwala ocenić ruch oraz kurczliwość mięśnia sercowego, a także pracę zastawek. Za pomocą ultrasonografu badane są również przepływy w obrębie komór, przedsionków oraz dużych naczyń krwionośnych, takich jak aorta, tętnica i żyły płucne oraz żyły główne czy tętnice wieńcowe.
Oceny dokonuje się zarówno w ruchu, jak i zatrzymaniu obrazu w dowolnej fazie cyklu pracy serca. Po zatrzymaniu obrazu można dokonać pomiaru struktur serca oraz objętości wyrzucanej krwi. Zastosowanie metody dopplerowskiej pozwala między innymi na ocenę przecieków wewnątrzsercowych, a także stopień zwężenia czy niedomykalności zastawek. Obecnie większość aparatów pozwala na zaawansowaną ocenę parametrów sercowych.