Stosownie do postanowień art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską. Na opieką tę składają się m.in. badania wstępne.
Badania wstępne – wykonywane są przed rozpoczęciem pracy wobec:
- osób przyjmowanych do pracy,
- pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. W szczególności wykonanie tego badania będzie konieczne w razie polecenia pracownikowi wykonywania innej pracy w trybie art. 42 § 4 k.p., jeżeli będzie ona wiązała się z czynnikami szkodliwymi i warunkami uciążliwymi (innymi od dotychczasowych).
Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą, o ile zachowuje aktualność orzeczenie lekarskie wydane po wykonaniu badania profilaktycznego w czasie trwania poprzedniej umowy o pracę.
Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 lutego 1999 r. (II SA/Wr 975/97, Pr. Pracy 1999, nr 6, poz. 45), nie uchyla obowiązku przeprowadzenia badań lekarskich przedstawienie przez pracownika wyników badań przeprowadzonych dla innych celów niż podjęcie pracy.
Kodeks pracy nie daje możliwości zwolnienia z tego obowiązku na podstawie posiadania przez pracownika badań przeprowadzonych u poprzedniego pracodawcy lub badań specjalistycznych potwierdzających możliwość wykonywania zawodu, co potwierdza także NSA w wyroku z dnia 7 listopada 2002 r. SA 3558/01 (Pr. Pracy 2003, nr 3, poz. 38).
